بعضی را در بعضی از مواهب بر بعضی ديگر به درجاتی برتری داده است و
احيانا آن بعض ديگر را بر اين بعض ، در بعضی ديگر از مواهب برتری داده‏
است و به اين وسيله همه را بالطبع نيازمند به هم و مايل به پيوستن به هم‏
قرار داده و به اين وسيله زمينه زندگی به هم پيوسته اجتماعی را فراهم‏
نموده است . اين آيه كريمه نيز دلالت دارد بر اينكه زندگی اجتماعی انسان‏
امری طبيعی است نه صرفا قراردادی و انتخابی و نه اضطراری و تحميلی .

آيا جامعه وجود اصيل و عينی دارد ؟

جامعه تركيبی از افراد است ، اگر افراد نباشند جامعه وجود ندارد .
اكنون ببينيم اين تركيب چگونه تركيبی است و رابطه فرد با جامعه چه‏
رابطه‏ای است ؟ در اينجا چند گونه نظريه می‏توان ابراز كرد :
الف . تركيب جامعه از افراد تركيب اعتباری است ، يعنی واقعا تركيبی‏
صورت نگرفته است . تركيب واقعی آنگاه صورت می‏گيرد كه يك سلسله امور
در يكديگر تأثير نمايند و از يكديگر متأثر گردند و در اثر آن تأثير و
تأثرها و فعل و انفعالها و پيدايش زمينه ، يك پديده جديد با خواص‏
مخصوص خود پديد آيد آن گونه كه در تركيبهای شيميايی می‏بينيم ، مثلا از
تأثير و تأثر و فعل و انفعال دو گاز به نام اكسيژن و هيدرژن در يكديگر و
از يكديگر ، پديده جديدی با ماهيت جديد و خواص و آثار ويژه‏ای به نام "
آب " پديد می‏آيد . لازمه تركيب حقيقی اين است كه اجزای تشكيل دهنده‏
پس از تركيب و ادغام در