آيا جامعه وجود اصيل و عينی دارد ؟
جامعه تركيبی از افراد است ، اگر افراد نباشند جامعه وجود ندارد . اكنون ببينيم اين تركيب چگونه تركيبی است و رابطه فرد با جامعه چه رابطهای است ؟ در اينجا چند گونه نظريه میتوان ابراز كرد : الف . تركيب جامعه از افراد تركيب اعتباری است ، يعنی واقعا تركيبی صورت نگرفته است . تركيب واقعی آنگاه صورت میگيرد كه يك سلسله امور در يكديگر تأثير نمايند و از يكديگر متأثر گردند و در اثر آن تأثير و تأثرها و فعل و انفعالها و پيدايش زمينه ، يك پديده جديد با خواص مخصوص خود پديد آيد آن گونه كه در تركيبهای شيميايی میبينيم ، مثلا از تأثير و تأثر و فعل و انفعال دو گاز به نام اكسيژن و هيدرژن در يكديگر و از يكديگر ، پديده جديدی با ماهيت جديد و خواص و آثار ويژهای به نام " آب " پديد میآيد . لازمه تركيب حقيقی اين است كه اجزای تشكيل دهنده پس از تركيب و ادغام در