پاورقی : . 1 در رساله شناخت به تفصيل درباره اين مطالب بحث كردهايم .
زمينه شناخت صحيح را فراهم میسازد ، شناخت صرفا انعكاس ساده ماده عينی
در ذهن نيست . پس از انعكاس ماده عينی در ذهن ، وسيله يك سلسله اعمال
ذهنی كه ناشی از جوهر غير مادی روح است ، شناخت ميسر میگردد . پس كار
منشأ انديشه و در همان حال انديشه منشأ كار است ، كار معيار انديشه و در
همان حال انديشه معيار كار است ، و اين دور ، دور محال نيست . شرافت
انسان به دانش و ايمان و عزت و كرامت نفس اوست و كار از آن جهت
مايه شرافت است كه وسيله تأمين اين كرامتها و شرافتهاست . انسان ، هم
سازنده كار است و هم ساخته شده او ، و اين امتياز ، خاص انسان است -
كه هيچ موجودی ديگر با او در اين جهت شريك نيست - و از نوع خاص
آفرينش الهی او سرچشمه میگيرد ( 1 ) . ولی سازندگی انسان نسبت به كار ،
سازندگی ايجادی و ايجابی است ، اما سازندگی كار نسبت به انسان سازندگی
" اعدادی " است ، يعنی انسان واقعا كار خويش را خلق میكند ، اما كار
واقعا انسان را خلق نمیكند ، بلكه كار و ممارست و تكرار عمل زمينه خلق
شدن انسان را از درون فراهم میكند . و همواره آنجا كه رابطه متقابل دو
شیء ، از يك طرف " ايجابی " و " ايجادی " است و از طرف ديگر "
اعدادی " و " امكانی " ، تقدم با طرف ايجابی و ايجادی است .
پس انسان كه جوهر ذاتش از نوع آگاهی است ( علم حضوری نفس به ذات
خود ) با كار در عين اينكه رابطه متقابل دارد و انسان سازنده و
پديدآورنده كار است و كار پديدآورنده انسان ، نظر
پاورقی : . 1 در رساله شناخت به تفصيل درباره اين مطالب بحث كردهايم . |