. 5 تقدم جنبه مادی جامعه بر جنبههای معنوی آن :
جامعه از بخشها و سازمانها و نهادها تشكيل میشود : سازمان اقتصادی ، سازمان فرهنگی ، سازمان اداری ، سازمان سياسی ، سازمان مذهبی ، سازمان قضايی و غيره . از اين نظر ، جامعه مانند يك ساختمان كامل است كه يك خانواده در آن زندگی میكنند كه مشتمل است بر اطاق پذيرايی ، اطاق خواب ، آشپزخانه ، دستشويی و غيره . در ميان سازمانهای اجتماعی يك سازمان است كه در حكم زيربنا يعنی شالوده اصلی ساختمان است كه تمام بنا بر روی آن و بر مبنای آن ساخته میشود كه اگر آن متزلزل شود و يا فرو ريزد ، جبرا همه بنا فرو میريزد ، و آن ساخت اقتصادی جامعه است . ساخت اقتصادی جامعه يعنی آنچه به توليد مادی اجتماع مربوط میشود از ابزار توليد ، منابع توليد ، روابط و مناسبات توليدی . ابزار توليد كه اساسیترين قسمت ساخت جامعه است در ذات خود متغير و متكامل است . هر درجه تكاملی ابزار توليد ، مستلزم نوعی خاص روابط و مناسبات توليدی است مغاير با آنچه قبلا بوده است . روابط توليدی يعنی اصول و مقررات مربوط به مالكيتها كه به چه شكل باشد ، و در حقيقت ، مقررات مربوط به رابطه قراردادیپاورقی : > خصوصا مقاله پنجم ( پيدايش كثرت در ادراكات ) و تفسير الميزان ( ترجمه فارسی ) جلد 16 ، صفحه 190 بحث درباره " اخذ ميثاق " ، و جلد 31 ، صفحه 303 گفتار در معنای فطری بودن دين . و نيز مباحث اجمالی ديگری كه به طور پراكنده در بسياری از جاهای ديگر اين تفسير شريف آمده است . همچنين رجوع شود به كتاب فطرت اثر استاد شهيد ] .