پاورقی : . 1 ماركس و ماركسيسم ، ص 246 ( ضميمه سوم ) . ايضا رجوع شود به مراحل اساسی انديشه در جامعه شناسی ، ص 163 ، و به تجديدنظر طلبی از ماركس تا مائو . ص . 153 . 2 ماركس و ماركسيسم ، ص 247 ( ضميمه سوم ) .
انسانها با محصول كار جامعه . با تغيير قهری و جبری روابط توليدی جبرا
تمام اصول حقوقی و فكری و اخلاقی و مذهبی و فلسفی و علمی بشر تغيير میكند
. در يك جمله : [ ( زيربنا اقتصاد است " .
در كتاب ماركس و ماركسيسم از رساله نقد اقتصاد سياسی كارل ماركس نقل
میكند كه :
" انسانها در توليد زندگیشان وارد روابط ضروری و معينی میشوند كه
مستقل از اراده آنهاست . آن روابط توليدی با درجه معينی از تكامل و
توسعه نيروهای مادی مطابقت دارد . مجموع اين روابط روبنای اقتصادی
اجتماع را تشكيل میدهد ، يعنی پايه واقعی كه بر روی آن يك روبنای حقوقی
و سياسی كه با شكلهای معينی از شعور اجتماعی مطابقت دارد ساخته میشود .
در زندگی مادی ، شيوه توليد تعيين كننده پويه زندگی اجتماعی ، سياسی و
روشنفكری میباشد ، اين شعور بشر نيست كه تعيين كننده وجود اوست ، بلكه
برعكس ، وجود اجتماعی اوست كه تعيين كننده شعورش میباشد " ( 1 ) .
و هم در آن كتاب از نامه ماركس به آننكوف نقل میكند :
" وضعی از توسعه قوای توليدی انسانها را در نظر بگيريد . در برابر آن
، شكلی از بازرگانی و مصرف وجود خواهد داشت . درجهای از توسعه توليد
بازرگانی و مصرف را در نظر بگيريد ، و شكلی از تركيب اجتماعی ، سازمان
خانواده ، صنفها يا طبقات و به طور خلاصه از جامعه مدنی وجود خواهد داشت
" ( 2 ) .
پاورقی : . 1 ماركس و ماركسيسم ، ص 246 ( ضميمه سوم ) . ايضا رجوع شود به مراحل اساسی انديشه در جامعه شناسی ، ص 163 ، و به تجديدنظر طلبی از ماركس تا مائو . ص . 153 . 2 ماركس و ماركسيسم ، ص 247 ( ضميمه سوم ) . |