بخش های ویژه
شکرستان تاریخی
ویژه نامه ها
بخش های دیگر
کتب گروه
تألیفات اساتید
تألیفات دانش آموختگان
خواندنی های تاریخی
حوادث نباید کهنه بشود؛ حافظه‌ی تاریخی یک ملّت نباید ضعیف بشود. اگر جوانهای ما در سرتاسر
«توپچیان با کفش‌های پاره و پای برهنه و چپق در دهان، توپ‌ها را روی زمین می‌کشیدند و با م
جالب اینکه برخلاف نظر جان فوران، ادوارد براون و مهدی ملک زاده که یکی از دلایل مخالفت ش
1 . در کوفه اولین برخورد امام سجاد علیه السلام با ابن زیاد در کوفه، هنگامی بود که عبید
جدیدترین دیدگاه ها
نباید نهادهای فرهنگی و تاریخ‌نگار متهم به مسائل امنیتی شوند
رفتار سیاسی امیرمؤمنان(ع) و پاسخی به پرسش ها و اشکالات(بخش پایانی)
آنچه گذشت: «حضرت علی (ع) خود بهتر از هر کس این راه درمان را می دانست و به آن تصریح می کرد; اما اجرای آن را با اصول و ارزش های الاهی خویش ناسازگار می شمرد و این نوع اصلاح را موجب فساد خود و دینش می دانست; زیرا این کار فساد حاکم اسلامی و نزدیک ترین فرد به رسول خدا (ص) به شمار می آمد و جز نابودی اصول و ارزش های دینی نتیجه ای نداشت .» از این رو رفتار سیاسی آن حضرت (ع) را می توان نقطه پایانی بر معادله ای به شمار آورد که تا قبل از وی شیوه های کارآمد در امر خلافت خوانده می شد . رویکرد حضرت (ع) به رفتار سیاسی منحصر به فرد که با عرف سیاسی و معادلات رایج ناهمخوان بوده و هست; هنوز هم بسیاری را در «تردید» نگه داشته است . بخش پایانی این مقاله «پاسخ به تردیدها» یی است که همچنان برخی اذهان را به خود مشغول کرده است .
مناجات علی امشب ز نخلستان نمی آید
امشب، زمينيان در ماتمند و آسمانيان چشم انتظار، غم و اندوه سراسر كوفه را در بر گرفته، گريه بر چشم ها سنگيني مي كند و هُرم سينه، لب ها را مي سوزاند. بغض در پشت در و در فرصت گريستن صف كشيده است، ديگر دل به دنبال واژه ها نمي گردد. اشك، بي بهانه سرازير مي شود. آه اي خدا امشب، شب ناله در فراق پدري مهربان است، كه جز چاه و نخل و ماه، كسي گريه اش را نديده بود. پدري دل سوز كه با آه يتيمان كوفه، شريك بود و غصه هاي همه را بر جان خود هموار مي كرد. يتيمان گرد خانه اش جمع مي گردند و بر يتيميِ خويش مي گريند كه: اي پدر خوبي ها! چگونه ما را در اين دنياي ظلماني رها كردي؟ بعد از تو، بر در كدامين خانه بكوبيم و ياري طلبيم. بيست و يكم رمضان، سالروز شهادت بزرگ مردى است كه پيشينيان به حقيقت او نرسيده اند و آيندگان نيز مانند او را نخواهند ديد. آري! علي، مفهوم بي انتهايي است كه در محدوده واژه و قلم نمي گنجد. علي، اوج قدرت خداوندي است كه فروغ جاودانگي اش دنيا را در برگرفته است. مدیران سایت سخن تاریخ این مصیبت جانسوز را به حضرت بقیة الله الاعظم ارواحنا لتراب مقدمه الفداء و همه مسلمانان و عاشقان آن امام همام خصوصا شما خوانندگان محترم تسلیت عرض می نمایند و از شما در شب های پربرکت قدر التماس دعای خیر دارند.
علل عقب ماندگی تاریخ به مثابه یک علم در میان مسلمانان
سخنرانی در انجمن تاریخ پژوهان حوزه علمیه قم (علل عقب ماندگی تاریخ به مثابه یک علم در میان مسلمانان ) جلسه ی افطاری انجمن تاریخ پژوهان حوزه ی علمیه قم درآستانه ی ولادت امام حسن مجتبی (ع) در تاریخ 12/5/91 با حضور جمعی از تاریخ پژوهان مراکز مختلف در حوزه برگزار شد. در آغاز این جلسه جناب حجة الاسلام والمسلمین دکتر مطهری رئیس هیأت مدیره انجمن ضمن خیر مقدم به حضار به تشریح گوشه ای از برنامه های آینده انجمن پرداخته و برگزاری همایش سیره و زمانه امام موسی کاظم (ع)، راه اندازی بانک زندگی نامه ی علمی اعضاء و تاریخ پژوهان و نیز رایزنی پیرامون انجام سفرهای علمی خارج از کشور (با هزینه ی شخصی) را از مهمترین برنامه های این انجمن در آینده ی نزدیک و دور معرفی کرد. سپس آقای صفری مدیر گروه تاریخ اسلام مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره) به ایراد سخن پرداخت.
شيوه هاي تاريخ پژوهي محمد عابدالجابري
چكيده محمد عابدالجابري طي تحقيقات در زمينه هاي مختلف، آثاري مهم خلق کرده است. وي در پروژه خود كه «نقد العقل العربي» نام گرفت، به مباحث مهم تاريخي پرداخت و به نقد فرهنگ وتمدن اسلامي در چارچوب تاريخ اسلام، با استفاده از شيوه هاي جديد تاريخ پژوهي دست زد. شيوه هاي تاريخ پژوهي وی به دو صورت كلي است: شيوه هايي كه در تمام آثار او (بنيادهاي نظري، اخلاق و مطالعات منطقه اي)به كار گرفته شده اند و شيوه-هايي كه به ويژه براي تاريخ اسلام از آنها استفاده شده است. قبيله، غنيمت و عقيده، شيوه هاي ويژه اي بود كه جابري براي قرائت و فهم تاريخ اسلام استفاده كرد. اين سه واژه کلیدی، مفاهيمي است كه او از انديشه ورزان غربي گرفته و با بومي كردن آن در تاريخ اسلام، از آنها استفاده کرده است.
وضعيت کنونی شيعيان کشمير
چکيده شيعيان کشمير اکنون به چهار گروه عمده تقسيم می شوند. اين گروه بندي، باعث شده تا آنان حتي در مسائل کوچک و روزمره نيز اختلاف نظر داشته باشند. شیعیان از لحاظ اقتصادي نيز از فرقه های دیگر ضغیف تر هستند. لذا کارکشي از کودکان مانند قالي بافي معمول است. در اداره هاي دولتي(مرکزي وايالتي) اشتغال شيعيان، بيشتر از 2% نيست. در حالي که 15% جمعيت را تشکيل مي دهند. سواد آموزي بين شيعيان 10 - 15 درصد و بين دختران و زنان5 -6 در صد است. وضعيت فرهنگي کشمير يکي از سوژه هاي اصلي است که دولت مردان هندي از آن بهره برداري سياسي می کنند. شيعيان کشمیر، هم از طرف دولت هند و هم از طرف اهل سنت، مورد هجوم تهاجم فرهنگی قرار گرفته اند. آنان براي مقابله با اين تهاجم، هيچ نوع امکانات و وسایل در اختيار ندارند.
۱۹رمضان - درگذشت غیاث الدین جمشید کاشانی
۱۹رمضان سال ۸۳۲ هجری:درگذشت غیاث الدین جمشید کاشانی جمشید بن مسعود بن محمود طبیب کاشانی ملقب به غیاث‌الدین، ریاضی‌دان و ستاره‌شناس برجسته‌ی مسلمانکه در غرب به الکاشی(al-kashi) مشهور است،در حدود سال 790هجری قمری پا به عالم هستی نهاد[1]. دوران کودکی و جوانی وی درست هم‌زمان با اوج یورش‌های وحشیانه‌ی تیمور به ایران بود، با وجود این، جمشید در همین شرایط نیز هرگز از آموختن علوم مختلف غافل نشدو از تحصيل طب كه دانش پدران او بود چشم پوشيدو به ریاضیات و نجوم که در آن دوران در ایران پيشرفت شايانی كرده بود روی آورد
شکاف قومی و اضمحلال حزب دموکراتیک خلق افغانستان
چکیده شکاف قومی در تحولات سیاسی جوامع، در جامعه شناسی سیاسی اهمیت زیادی دارد. در مقاله حاضر، تلاش شده تا اضمحلال حزب دموکراتیک خلق افغانستان، تحت تأثیر این شکاف، بازخوانی و توصیف شود. تحولات سیاسی و اجتماعی افغانستان، تحت تأثیر شکاف قومی در این کشور شکل می گیرند. شکاف های قومی پشتون- فارس، پشتون- هزاره و پشتون- ازبک، از جمله این شکاف ها هستند. این شکاف ها که در متن جامعه افغانی و در میان اقوام مختلف آن وجود دارد،آثار شگرفی بر حزب دموکراتیک خلق داشته و یکی از عوامل اصلی ناکامی و اضمحلال آن بوده است.
نقش ميرشمس الدين عراقي در ترويج تشیع در کشمير
چکيده ميرشمس الدين عراقي در سولغان ايران متولد شد و دو بار به کشمير آمد. نخستین بار در سال882 قمری به عنوان سفير ميرزاحسين بايقرا حاکم خراسان بود و بعد از هشت سال اقامت، به خراسان بازگشت . ديدار دوم وي درسال 902 قمری با درخواست شاه قاسم نوربخش اتفاق افتاد. اين بار که وي براي تبليغ اسلام وتشيع آمده بود، تمام توان و همت خویش را براي ترويج تشيع در کشمير صرف نمود. او در این زمینه، از تمام موانع عبور کرد و توانست کارهایي انجام دهد که پیش از او سابقه نداشت. وي در اولين مرحله، افراد با نفوذ ودولت مردان را به دايره تشيع وارد کرد. سپس با کمک آنان به ويژه ملک موسي رينه نخست وزير کشمير، توانست 24 هزار خانواده هندو را به سوی تشیع هدايت کند. وي در اندک زماني توانست در مساجد کشمير خطبه به اسم ائمه اطهار(ع) رواج دهد.
عوامل سیاسی- اجتماعی تنش میان صفویه و عثمانی
چكيده شاه اسماعيل صفوي در سال 907 قمري سلسله صفوي را به طور رسمي بنيان گذارد. او رقابت شديد سياسي- اجتماعي بين ايران و عثماني ايجاد كرد و طي حاكميت 228 ساله صفويان، تنش‌‌هاي متعددي ميان آنان رخ داد. شاه اسماعيل ابتدا بر بخش نسبتاً كوچكي از خاك ايران حكم مي‌راند، اما به سرعت دامنه نفوذ سياسي و معنوي خويش را گسترش داد. اين گسترش مايه نگراني دولت عثماني گرديد.
16 رمضان- درگذشت مقریزی
16 رمضان 845هجری: درگذشت مقریزی ابوالعباس احمد بن علي بن عبدالقادر بعلبكي مصري ملقب به تقي‌الدين و مشهور به مِقريزي از نامورترین مورخان تاریخ مصر در سده های هشتم و نهم هجری قمری است،وی منسوب به محله مقارزه در بعلبک لبنان بودهو جدّ اعلای او ابراهیم از محدّثان بزرگ آن دیار به شمار می‌آمده است و به سبب شهرت وی فرزندانش نیز به آن مکان منسوب شده اند.[1] او در سال 766 قمری در قاهره مصر بهدنیا آمد و تحت تربیت جدّ مادریش، معروف به ابن صائغ حنفی، قرار گرفت و حافظ قرآن گردید[2].
20 رمضان- فتح مکه
بیستم رمضان[1] سال هشتم هجری مصادف است با فتح مکه به دست پیامبر(ص) البته برخی نیز فتح مکه را در روزهای دیگر ماه رمضان به خصوص سیزدهم رمضان نیز دانسته‌اند.[2] فتح مکه پس از آن صورت گرفت که پیمان صلح حدیبیه از سوی قریش نقض شد؛ به موجب یکی از مفاد این پیمان که سال ششم هجری میان پیامبر(ص) و قبیله قریش امضا شده بود، هر قبیله آزاد بود با محمد(ص) و یا قریش هم‌پیمان شود که در پی آن خزاعه با مسلمانان و بنو‌بکر با قریش هم‌پیمان شدند
رفتار سیاسی امیرمؤمنان(ع) و پاسخی به پرسش ها و اشکالات(بخش اول)
برخی از خاور شناسان و کسانی که در توجیه رفتار ائمه (ع) به مبانی کلامی توجه نمی کنند، فضائل و کمالات انسانی حضرت علی (ع) را می ستایند; اما در توفیق سیاسی اش تردید دارند و آن بزرگوار را رهبر و فرمانروایی موفق نمی شمارند. در نظر این گروه، دوران پنج ساله حکومت امام (ع)، به ویژه سال های آغاز آن، بر درستی این سخن گواهی می دهد. در نگاه اینان، حکومت حضرت از مشکلات زیر رنج می برد:
عزاداري در هند از دیدگاه شرق‌شناسان(از دوره مغول تا عصر حاضر)
چکیده با توجه به اهمیت عزاداری حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و گسترش آن در سطح جهان، لازم است در این زمینه تحقیقاتی صورت گیرد. کشور هندوستان، از مراکز مهم عزاداری در جهان محسوب می شود، لذا توجه به عزاداری در این کشور بسیار ضروری است. نویسندگان و پژوهشگران به این مطلب تا حدودی پرداخته اند. نوشتار حاضر به دیدگاه شرق شناسان درباره عزاداری در هند ( از دوره مغول تا عصر حاضر) می پردازند و دیدگاه های آنان را در این زمینه بررسی می کند. در این مقاله، ثابت شده که شرق شناسان در این موضوع دست به قلم شده اند و به چگونگی شروع عزاداری در هند و فرازنشیب های آن در عصر مغول و سپس رونق عزاداری در زمان پادشاهان اوده پرداخته اند. هم چنین در نوشتار حاضر به عزاداری فعلی هندیان نیز اشاره شده است.
سومنات
چكيده بت‌خانه معروف سومنات از مشهورترين معابد هندو، بود كه جايگاه والايي در نزد هندوان داشت. از این بت-خانه عظیم، بعدها توصیف های خیال انگیزی در برخی روایات تاریخ نگاران، از جمله الکامل ابن اثیر(م630 ق)، نخبه الدهر دمشقی(م727 ق) و غیره آورده شد. محمود غزنوي كه از او با عنوان غازي ياد مي کنند، در لشكركشي‌هايش به هند، با نماد‌هاي مذهبي هندوان به شدت برخورد كرد و اين معبد را نيز ويران نمود. طبق پاره‌اي از نقل‌ها، قطعاتي از آن به سرزمين‌هاي اسلامي از جمله شهر غزنين انتقال یافت. اين مقاله، پس از بررسي سرگذشت اين بت، به جايگاه آن در نزد هندوان و سرنوشت آن مي‌پردازد.
سيرتاريخي پيدايش حوزههاي علميه
چكيده حوزههاي علميه، سيری تاريخي به پهناي تاريخ اسلام دارد. از آنجاييكه پيامبر اعظم (ص) به علمآموزي توجه زیادی داشتند، در دوران مخفيانه دعوت خود، خانه ارقمبنارقم را محل تشكيل فراگیری آموزههاي ديني قرار دادند و با هجرت تاريخساز خود به مدينه، زمينه تشكيل حكومت اسلامي را فراهم ساختند
نقش شاهان اوده در گسترش تشیع
چکیده عوامل مختلفی در گسترش تشیع در منطقه بسیار مهم اوده هند نقش داشته اند. شاهان و حاکمان یکی از این عوامل به شمار می آمدند. جایگاه شاهان در هر منطقه بسیار اثربخش بود؛ زیرا آنان با استفاده از موقعیت و نفوذ سیاسی از یک سو و برقراری روابط مناسب با اندیشه ورزان و دادن جایگاه به عالمان و قشرهای فرهنگی، می توانستند گام های بزرگی در زمینه توسعه دانش و فرهنگ هر گروه و یا پیروان هر دین و مذهب بردارند. این نوشتار، به نقش برجسته و ماندگار شاهان اوده هند، در زمینه گسترش تشیع می پردازد تا پیشینه تاریخی نفوذ و اقتدار عالمان و فرهیختگان شیعه آشکار گردد. فعالیتهای فرهنگی مانند کمک به فقیران و غریبان، از مهم ترین اقدامات آنان بود که جذب مذهب تشیع در این طبقات را سبب گردید. هم چنین ساختن امام باره (حسینیه) و ارایه خدمات به حوزه های علمیه، از کارهای بایسته این شاهان بود که در این جستار به آن پرداخته می شود.
ساختار سازمان دعوت فاطمیان مصر
چکیده وجود یک سازمان تبلیغی- تبشیری با نام «سازمان دعوت»، یکی از عوامل پیشرفت و توسعه فرقه اسماعیلیه بود که سرانجام منجر به تأسیس یکی از امپراتوریهای بزرگ اسلامی به نام فاطمیان در قرن چهارم در مغرب و مصر انجامید، داشتن ساختاری پیچیده و سلسلهمراتبی، از عواملی اصلی کارآمدی این سازمان بود. از وجوه اصلی ساختار سازمان دعوت، به سلسلهمراتب بودن دعوت میتوان اشاره کرد که همآهنگ با عالم علوی، مراتب عالم سفلی از ناطق، اساس و امام شروع میشود و با هفت مرتبه به مستجیب ختم میگردد. وجه دیگر، مراحل دعوت بود که آموزههای اسماعیلیه در هفت یا نه مرحله از علوم ساده و ظاهری به علوم پیچیده و باطنی حرکت میکرد. وجه سوم نیز قلمرو دعوت بود که بر اساس آموزههای اسماعیلی، جهان به دوازده جزیره تقسیم میشد و برای هر جزیره، یک حجت تعیین میگشت. در این مقاله وجوه اصلی ساختار سازمان دعوت مطالعه میشود.
زيد بن موسي (ع)
چکیده زید یکی از فرزندان امام کاظم(ع) است. درباره وفات وی اقوال مختلف وجود دارد. دو بارگاه در ایران به وی منسوب است: یکی در افریزقارن خراسان و دیگری در صلهد اصفهان. مهم ترین مسأله ای که درباره زید مطرح می شود، زندگی سیاسی وی است که در زمان مأمون، در قیام بزرگ محمدبن ابراهیم طباطبا شرکت داشت. زید بعد از مرگ محمدبن ابراهیم از جانب محمدبن محمدبن زید به ولایت بصره گمارده شد و آن جا را از چنگ عباسیان درآورد. بعد از سرکوبی قیام و شکست وی، زید دست گیر شد و او را به مرو نزد مأمون بردند. مأمون کار او را به امام رضا(ع) واگذار نمود. امام رضا (ع)زید را در ظاهر توبیخ کردند و او را آزاد نمودند.
خاورشناسان و ديدگاه شيعه درباره جانشيني حضرت علي
چکيده از آن جا که دين مقدس اسلام آخرين و فراگيرترين دين الهی و پيامبر اسلام (ص) نيز آخرين سفير و خاتم انبياست چگونه امکان دارد رسول خدا(ص) برای استمرار وگسترش فرهنگ دينی و دست آوردهای رسالتش کسی را پس از خود برنگزيند؟ از طرفی هم دشمنان داخلي اسلام (منافقان) و دشمنان خارجی آن (روم و ايران) در پی فرصت بودند تا با به وجود آوردن روي کرد جديد در حوزه رهبری اسلام، به اهداف خود جامه عمل بپوشانند. بنابراين از شخصيت همانند پيامبر اکرم(ص) که در پی ايجاد جامعه ايده آل مبتنی بر ارزش هاي انسانی الهی و تداوم آن بود، بعيد است که برای خود جانشين و خليفه تعيين نکند و امت اسلام را به حال خود رها سازد. از این روی، تاریخ نگاران شيعه معتقدند که پيامبراسلام(ص) مثل پيامبران گذشته برای خود جانشين تعيين فرمود. آن حضرت در جاهای مختلف به ویژه در غدير خم، اميرمؤمنان علی(ع) را به جهت لياقت و شايستگی و از همه مهم تر به جهت تعيين خداوند برگزيد، اما پس از رحلت رسول خدا(ص) علی رغم نص قرآن و تأکيد پيامبر اکرم(ص)، برخی از فرصت طلبان این جانشینی را ناديده گرفتتد که درجای خود باید بررسی و نقد شود. بنابراين، شيعيان عقيده دارند که رسول خدا(ص) علی(ع) را جانشين خود معرفی فرموده است.
نقش علمای شیعه در گسترش تشیع در اوده
چکیده گسترش مذهب و دین، یکی از اقدامات مهم و رسالت های اصلی عالمان و متفکران دینی است که می تواند در دوره های مختلف زمانی، با فرآیند خاص خود روبه رو باشد و موانع و چالش های فراوانی در برابر آن وجود دارد. اوده از مناطق مهم و اثربخش در هند به شمار می آید که دیگر نواحی از آن تأثیر می پذیرفتند و این منطقه، جایگاه فرهنگی و مذهبی برجسته ای در هند داشته است. بنابراین، بررسی تاریخی نقش عالمان و اندیشه ورزان شیعی این منطقه، در زمینه ترویج و گسترش تشیع، از نیازهای علمی امروز است که در این نوشتار بررسی می-شود. تأسیس کتابخانه، مدرسه های علوم دینی، مراکز علمی، پرورش شاگردان و تأسیس مراکز فرهنگی از یک سو و رقابت و مبارزه با گروه های رقیب مانند صوفیان، اخباریان، وهابیان و ناصبیان، از مهم ترین اقدامات عالمان شیعه در اوده به شمار می رفت که در این تحقیق به آن اشاره خواهد شد.
- مقالات دیگر...
- تاريخ تشيع در کشمير
- دختران امام كاظم(ع)
- ضرورت جانشيني پیامبر اعظم(ص)
- تاریخ اجتماعی کاشان با تکیه بر یافته های قبرستان ملامحسن فیض کاشانی(1007-1091 ق)
- نقش حضرت علی (ع) در غزوات پیامبر(ص)
- تأثیر ولایت عهدی امام رضا (ع) بر قیام های علویان
- تبریک میلاد امام حسن (ع)
- عوامل فرهنگی- مذهبی تنش بین صفویه و عثمانی
- حمدبن موسي (ع)
- اصلاحات سياسي امان الله خان در افغانستان
- غزنویان در هندوستان
- مساجد و بارگاه ها در دوره عضدالدوله
- صوفيان شيعه در خراسان دوره تيموريان
- بابریان هندوستان
- 1 رمضان -مرگ مروان بن حکم
- معرفي و بررسي كتاب النقض
- نظريه پيدايش تشيع در «سقيفه»
- زندگينامه علمى دکتر سید علیرضا واسعی
- مردم شناسی سرزمین اران درآستانه ورود اسلام
- زندگینامه علمی ماونگ تون زاوا(محمد معصوم)
- ...
گروه تاریخ اسلام
دروس و سرفصل ها
معرفی اساتید
پایان نامه ها و تحقیقات
مجله سخن تاریخ
مطالعات تاریخی جهان اسلام
مقالات
دانش آموختگان
سفرهای علمی
آمار بازدیدکنندگان
| بازدید این صفحه : 806442 |
| بازدید امروز : 496 |
| کل بازدید : 4130551 |
| بازدیدکنندگان آنلاين : 6 |
| زمان بازدید : 2/7813 |
ورود کاربران
برای استفاده از امکانات سایت مانند ارسال و پیگیری مقالات ، دانلود کتب و نقشه ها و دریافت خبرنامه سایت باید در سایت عضو شده، با نام کاربری خود وارد شوید!